Hücre hasarını engelleyebilen ve oksidasyon kaynaklı hastalıkların görülme riskini azaltabilen bileşiklere antioksidan denir. Antioksidan içeriği yüksek gıdalardan biri olan çörek otu (Nigella sativa L.), bu açıdan sağlığımız için oldukça önemlidir. Nigella sativa L. ülkemizde Afyon, Isparta, Burdur ve Konya civarlarında yoğun olarak yetişen tek yıllık otsu bir bitkidir. Bu bitki antioksidan özellik göstermesinin yanı sıra antiinflamatuar, antifungal, hipoglisemik ve antibakteriyel etki gibi önemli birçok etkiye de sahiptir. Kısacası çörek otu, yüzyıllardan beri bilinen ve tıbbi amaçla kullanılan bir bitkidir. Ayrıca baharat olarak da mutfağımızda sıklıkla kullandığımız bir üründür.
Çörek otu, yüksek besin değeri içeriğine sahiptir. Bileşiminde yağlar, karbonhidratlar, proteinler, lifler, mineraller, amino asitler, alkaloidler, tanenler, saponinler ile vitaminler bulunur. Kalsiyum, çinko ve fosfat mineralleri ile folik asit, niasin, A, C, H, B1, B2 ve B6 vitaminleri bakımından zengindir. Ayrıca omega – 6 asit, oleik asit gibi doymamış yağ asitleri ile stearik asit ve palmitik asit gibi doymuş yağ asitlerini içerir. Bunlara ek olarak timokinon, timohidrokinon ve ditimokinon olmak üzere çeşitli biyolojik aktif bileşenlere sahiptir. Bu bileşenler içerisinde en önemlisi timokinon bileşiğidir. Çörek otu tohumunun uçucu yağından elde edilen fenolik bir bileşik olan timokinon, yüksek antioksidan özellik gösterir.
Gıda sanayisinde, eczacılıkta ve kozmetikte çeşitli kullanım alanlarına sahiptir. Gıda sanayisinde pasta, poğaça gibi birçok fırın ürünlerinde aroma verici olarak kullanılırken; kozmetikte ise şampuan, sabun ve cilt bakım kremleri gibi ürünlerde kullanılmaktadır.
Sağlığımız Üzerindeki Etkilerine Bir Göz Atalım:
- Lipit profili üzerinde olumlu etkilere sahiptir. LDL kolesterolünü azaltıcı etki gösterirken HDL kolesterol düzeyini arttırır.
- Öksürüğe iyi gelir.
- Diyabet tedavisi için kullanılabilir.
- Yara iyileştirici etkiye sahiptir.
- Deri hastalıklarına iyi gelir.
- Vücuttaki toksinlerin atılmasını sağlar.
- Solunum sistemi problemlerinde kullanılabilir.
- Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.
- İltihap önleyici etki gösterir.
- Bakteri üremesini engeller.
- Sindirim sistemi üzerinde olumlu etkilere sahiptir.
- Sinir sistemi hastalıklarına iyi gelir.
- Astım, bronşit gibi hastalıkların tedavisinde kullanılabilir.
KAYNAKLAR
- Asal Ulus C, Sökülmez Kaya P, Taşçı B. Çörek Otu Tohumunun Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığındaki Yeri. Samsun Sağ Bil Der, 2018; 3(1): 25-29.
- Altuncu M, Gıdık B. Çörek otu ( Nigella sativa L. ) Bitkisinin Kullanım Alanları ve Önemi. Bayburt Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 2020; 3(2): 149-153.
- Güzelsoy P, Aydın S, Başaran N. Çörek Otunun (Nigella Sativa L.) Aktif Bileşeni Timokinonun İnsan Sağlığı Üzerine Olası Etkileri. J Lit Pharm Sci 2018; 7(2): 118-135.
- Ayhan F, Altınkaynak D. TC. Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Çörek Otu Fizibilite Raporu ve Yatırımcı Rehberi 2020: 27-28.
- Öğüt S. Doğal Antioksidanların Önemi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2014; 11(1): 25-30.