Üç boyutlu (3D) baskı teknolojisini daha önce duymuş muydunuz? Peki ekmek üzerindeki kuş şeklinde olan çilek reçeli baskısını? Ya da kelebek şeklindeki buğday unu? Üç boyutlu yazı teknolojisi özellikle son zamanlarda gıda endüstrisinde sıklıkla kullanılan bir yazıcı sistemidir. Ayrıca evlerde kullanıma uygun gıda yazıcıları da bulunmaktadır. Gelin hep birlikte gıdalarda üç boyutlu baskı teknolojisi konusunu tüm detaylarıyla inceleyelim.
3D boyutlu baskı teknolojisi, gıda endüstrisine karmaşık geometrik yapılarda olan ürünleri üretme imkânı sunan bilgisayar destekli yeni bir teknolojidir. Ayrıca bu teknolojiyle birlikte istenilen özellikte ürünler de üretilebilmektedir.
Gıdalarda Üç Boyutlu Baskı Teknolojisi Neden Önemli?
- Personel hatalarını en aza indirgemektedir. Böylelikle üretim verimliliğinin artmasına katkıda bulunmaktadır.
- Maliyeti en aza indirger. Ayrıca daha az hammadde ve enerji kullanarak üretim sağlar. Bu sayede ekolojik ayak izinin azaltılmasında rol alır.
- Yeni ürünlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlar. Örneğin, yenilebilir böceklerden elde edilen protein ile yeni bir gıda ürünü oluşturulabilir.
- İnsanlara beslenme düzenlerine uygun ve kişiselleştirilmiş çeşitli bir ürün kapasitesi sunar. Örneğin, yutma güçlüğü bulunan insanlara özel yumuşak tekstüre sahip ve kolay yutulabilen gıdalar sunulabilir.
- Kaliteli ürünlerin üretilmesini sağlar.
- Atık miktarının azaltılmasını sağlar. Ayrıca atıklar fonksiyonel gıdaların üretiminde yer alır.
- Bayat ekmek ile ezilmiş meyve ve sebzeler gibi israfa sebep olabilecek ürünleri 3D yazıcı teknolojisinde kullanılabilmesi sayesinde israfın önlenmesinde rol alır.
3D Teknolojisinin Proses Aşamaları
3D yazıcı teknolojisi, bilgisayar tasarım programları kullanılarak ürünün katmanlar halinde oluşturulmasına dayanır. Bu teknoloji üç ana işlemden oluşur. Bunlar; modelleme, dilimleme ve yazdırmadır.
İlk aşama olan modellemede bastırılması istenilen nesne Solidworks, Tinkercad gibi bilgisayar destekli tasarım yazılım programlarıyla tasarlanmaktadır. Daha sonra bu modellemenin stereolitografi (STL) formatına dönüştürülmesi sağlanıyor. Dilimleme kısmı ise STL formatının 3D yazıcı tarafından anlaşılabilmesi için yapılmaktadır. Ayrıca bu işlem G–code adı verilen programlama dili ile uygulanmaktadır. Son olarak yazdırma aşamasında ürünün baskısı yapılmaktadır.
KAYNAKLAR
- Meral H, Demirdöven A. Gıdanın Özelleştirilmesi ve Detaylandırılmasında Üç Boyutlu (3D) Yazıcının Kullanımı. GIDA 2022; 47(1): 91-106.
- Candoğan K, Bulut E. 3D Gıda Baskısı: Güncel Durum ve Gelecek Eğilimleri. GIDA 2021; 46(1): 152-167.
- Değerli C, El S. Üç Boyutlu (3D) Yazıcı Teknolojisi ile Gıda Üretimine Genel Bakış. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi 2017; 5(6): 593-599.