Günlük hayatımızda yediğimiz gıdaların hem ruhen hem de bedenen etkileri sağlığımız açısından çok önemlidir. Herhangi bir kronik hastalıkta, sindirim sistemi bozukluğunda veya cilt problemleri gibi rahatsızlıklarda hemen ilaç kullanmaya yöneliriz. Bunun yerine alacağımız besinler yoluyla tedavi olma olanağı mümkündür. Bunun için günümüzde fonksiyonel beslenme bakış açısı gelişmiştir. Bu yazımda ‘Fonksiyonel beslenme nedir? Bu beslenme düzeni nasıl uygulanır?’ gibi sorıulara yanıt vereceğim.
Fonksiyonel Beslenme Nedir?
Vücudumuzda fizyolojik yararlar sağlayan, kronik hastalık riskini azaltan, bağışıklık sistemini geliştiren, yaşlanmayı geciktiren ruhumuza, zihnimize ve bedenimize olumlu etkileri bulunan kısacası sağlıklı yaşamı desteklemek için geliştirilen bir beslenme anlayışıdır.
En temel ilkesi her bir bireyin uzman yardımı ile kendine özgü besin öğesi ihtiyaçlarını gidermektir. Bu şekilde beslenme durumunu dengede tutabilmeyi amaçlar. Besinsel dengesizlikleri düzelterek bağışıklık sistemimizi güçlendirip hastalıklara yakalanma riskini düşürür.
Peki bu beslenme düzenini nasıl uygulamak gerekir?
Fonksiyonel beslenmenin, kişiye özel olması, koruyucu olması ve önleyici olması gibi üç önemli özelliği vardır. Bunların sağlanması için uzman bir doktor veya diyetisyenden yardım almak gerekir. Hastalıklara sebep olabilecek esas nedeni çözerek uygun bir diyet planlaması ile uygulamaya geçmek önemlidir. Kişinin sindirim sistemi, kronik yorgunluğu, gıda duyarlılıkları, cilt problemleri hatta yaşam şartları ve fiziksel aktivite durumuna kadar detaylı bir şekilde bilgi edinilir. Kişilerin tahıl grupları, gluten, süt ürünleri ve kabuklu deniz ürünleri gibi gıda ürünlerine olan duyarlılıkları da göz önüne alınmalıdır. Böylece yaşadığımız veya karşılaşabileceğimiz sağlık problemlerinin sebebini bulmaya çalışarak bir beslenme düzeni hazırlanır.
Fonksiyonel Beslenmede Öne Çıkan Gıdalar
Doğal biyoaktif unsurlar içeren yiyecekler, biyoaktif unsurlarla zenginleştirilmiş modifiye gıdalar ve sentez edilen besinler fonksiyonel gıda çeşitleri olarak öne çıkmaktadır. Genellikle bitkisel bazlı gıdalar tercih edilmektedir. Özellikle lif açısından zengin besinlerin tüketilmesiyle bağırsak mikrobiyomunda yararlı etkiler oluşur. Bununla birlikte iyot, vitamin ve mineral içeriği yüksek gıdalarda tercih edilmektedir. Kişiye özel bir beslenme anlayışı olması sebebiyle bu ürünlerin kullanım miktarı veya hangi gıdaların muhakkak kullanılması gerektiğini söylemek yanlış olur.
Sonuç olarak yaşamımızı sağlıklı ve dinç bir şekilde sürdürebilmemiz için geliştirilen bu fonksiyonel beslenme anlayışı günümüzde büyük önem kazanmıştır. Kişiye özgü hangi gıdaların fayda sağladığını veya problemlere yol açtığını öğrenerek uygun bir beslenme şeklini hayatımızda uygulamalıyız. Bu konuda insanlara gerekli bilgilendirmeler yapılarak teşvik edilmesi gerekir.
Kaynakça
Noland D., Drisko J.A., Wagner L. Bütüncül ve Fonksiyonel Tıp.
Özkaya Ş.Ö., 2021. Yaşam Kalitesi ve Fonksiyonel Besinler. Cilt 1, Sayı 1, 62-68.