Gıda katkı maddeleri, çeşitli amaçlarla gıda sanayinde yer alan maddelerdir. Gerek gıdaların albeniliğini arttırmak gerek raf ömrünü uzatmak gerekse besin değerini arttırmak gibi pek çok işlevi vardır. Bugün bahsedeceğim konu gıda katkı maddelerinden biri olan topaklanmayı önleyiciler. Bu yazıda ‘Topaklanmayı önleyiciler nedir? Hangi amaçla kullanılmaktadır? Hangi alanlarda kullanımı var?’ gibi soruların cevaplarını bulacaksınız. İlk olarak topaklanmayı önleyicilerin ne olduğundan bahsedelim.
Topaklanmayı Önleyiciler Nedir?
Topaklanmayı önleyici ajanlar; yapışmayı önleyici ajan, serbest akış ajanları ve kurutma ajanları isimleriyle de adlandırılmaktadır. Kısaca gıda partiküllerinin birbirine yapışmasını önleyen ajan diyebiliriz. Bu maddelerin suda çözünebilirliği yoktur fakat su çekme özelliğine sahiptir. Yani fazla nemi emer ve gıda partiküllerini ince bir tabaka ile kaplar. Böylece mesafeyi arttırır ve zıt yönlü parçacıkların arasındaki elektrostatik çekimi önler. Bu sayede toz ve granül halde bulunan maddelerin topaklanmasını engeller.
Gıda sanayinde topaklanmayı önleyici maddeler kısaca;
- Selüloz
- Kalsiyum karbonat
- Kalsiyum fosfat
- Kalsiyum silikat
- Kalsiyum alüminyum silikat
- Kalsiyum ferrosiyonür
- Sodyum ferrosiyonür
- Sodyum karbonat
- Yağ asitlerinin tuzları
- Alüminyum silikat
- Silikon dioksit
- Magnezyum karbonat
- Potasyum ferrosiyonür
şeklindedir.
Kullanım Alanları
Topaklanmayı önleyici ajanların gıdalar haricinde kozmetik, deterjan, gübre ve yol tuzları gibi alanlarda da kullanımı vardır. Gıda sektöründe ise yaygın olarak unlarda kullanılmaktadır. Ayrıca sofra tuzu, baharat, süt tozu, şeker, kabartma tozu, pudra şekeri, hazır çorbalar ve hububat ürünlerinde kullanımı mevcuttur.
Sonuç olarak topaklanmayı önleyici maddeler başta gıda sanayi olmak üzere birçok sektörde kullanılmaktadır. Gıda ürünlerinde Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği’nin izin verdiği ölçüde kullanılması önemlidir. Gıdaların kalitesini korumak ve gıdalarda istenmeyen özelliklerin oluşmasını engellemek amacıyla ilave edilmektedir. Her gıdaya göre kullanılabilecek maksimum miktar değişiklik göstermekle beraber genellikle az miktarda ilave edilmektedir. Ayrıca gereğinden fazla topaklanmayı önleyici ajan kullanımı gıdanın yapısını bozar. Bu sebeple dikkatli ölçüde ilave önemli sayılmaktadır.
Kaynakça
akademik.adu.edu.tr
foodandnutrition.org
foodinsight.org