Daha önceki yazılarda glutensiz diyet, ketojenik diyet, vejetaryen beslenme ve fonksiyonel beslenme gibi çeşitli beslenme çeşitlerinden bahsetmiştik. Bugün ise beslenme çeşitlerinden biri olan Akdeniz diyetinden bahsedeceğim. O zaman Akdeniz diyeti nedir? Hangi besinler tüketilebilir? Sağlığa etkileri nelerdir? gibi soruların cevaplarını öğrenelim.
Akdeniz Diyeti Nedir?
Uzmanlar tarafından sağlıklı beslenme olarak nitelendirilen Akdeniz diyeti, adından da anlaşılabileceği gibi Akdeniz ülkelerinde yaygın olarak uygulanmaktadır. Diğer beslenme şekillerine göre daha çeşitli besin gruplarını içerir. Glisemik indeksi düşük, posa içeriği yüksektir. Ayrıca sağlıklı ve dengeli yağ alımını sağlar. Şimdi de Akdeniz beslenme diyetinde hangi besinler tüketilir ona bakalım.
Akdeniz Diyetinde Hangi Gıdalar Tüketilir?
Akdeniz diyeti beslenme şeklini diğer beslenme şekillerinden özel kılan şey gıda ürünü kısıtlaması olmamasıdır. Sadece gıda ürünlerinin tüketim sıklığı ve birbirlerine oranları listeyi oluşturur. Akdeniz diyetiyle ilgili bir piramit oluşturulmuştur ve o piramide uyulması beklenir. Günde ortalama olarak 6 bardak su içmek beslenme de önemli bir etkendir. Piramit aşamalarına baktığımızda ise ayda birkaç kez et ve et ürünleri tüketimi uygundur. Haftada birkaç kez tatlı, yumurta, kümes hayvanları ve balık tüketilebilmektedir. Genellikle balık tüketimi kümes hayvanları tüketimine tercih edilmektedir. Her gün tüketilmesi uygun görülen besinler ise; peynir, yoğurt, zeytinyağı, meyve, sebze, kurubaklagiller, ekmek, makarna, pirinç ve diğer hububat ürünleridir.
Akdeniz beslenme tipinde önemli olan bazı hususlar vardır. Bunlar arasında mümkün olan en az işlem gören besinlerin tüketilmesidir. Ayrıca meyve ve sebzelerin mevsiminde taze olarak tüketilmesi önemlidir. Yemeklerde tereyağı, margarin ve sıvıyağ gibi yağ çeşitleri yerine zeytinyağının kullanılması önerilmektedir. Düzenli egzersizler ile bu beslenme tipini uygulamak son derece sağlıklıdır.
Akdeniz Diyetinin Sağlığa Olan Faydaları
Akdeniz diyetinin zengin içeriği sebebiyle hem antioksidan kapasitesinin yüksek olması hem de zengin polifenol içeriği ile birçok hastalığın tedavisinde etkisi bulunmaktadır. Bu faydaları maddeler halinde bir inceleyelim.
- Yapılan araştırmalar neticesinde Akdeniz diyeti ile beslenen kişilerin kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskini düşürmektedir.
- Diyet içeriğinin zeytinyağı ağırlıklı olması ve lif bakımından zengin besinler tüketilmesi sebebiyle tokluk süresini uzatır. Böylece obezite ve tip 2-diyabet rahatsızlıkların önüne geçer.
- Kansere karşı oldukça koruyucudur. Özellikle kırmızı et ve işlenmiş gıdaların tüketiminin azaltılması bu duruma etkendir.
- Kolesterolü düşürür.
- Kabızlık ve safra taşları gibi gastrointestinal hastalıkları önlemede etkilidir.
- Kronik ve bulaşıcı olmayan hastalıklardan korur.
Sonuç olarak Akdeniz diyeti sağlıklı beslenmeyi hedef alan bir beslenme çeşididir. Yukarıda bahsetmiş olduğum besinlerin tüketim sıklıklarına göre bu diyeti uygulayabilirsiniz. Tabii her gün tüketilmesinde sakınca olmayan besinler ve diğerlerinin tüketim miktarı da önemli. Bu besinleri büyük porsiyonlarda tüketmekten kaçınmanız gerekir. Bunun ayarlamasını yapmak için beslenme konusunda uzman olan diyetisyenlerden yardım almanız daha faydalı olacaktır.
Kaynakça
Demirci M., 2018. Beslenme. S:317-322.
Özer E.R., Tekinşen K.K., 2021. Akdeniz Diyeti ve Sağlık. Akademik Et ve Süt Kurumu Dergisi, (2), 13-23.