Bu yazımda sizlere son dönemde adından sıkça söz ettiren chia tohumundan bahsetmek istiyorum. Chia tohumu nedir, chia tohumu besin değeri ve faydaları gibi konulara değineceğim. Hazırsanız chia tohumu nedir diyerek başlıyorum.
Chia Tohumu Nedir?
Chia, Salvia Hispanica bitkisinin koyu renkli tohumlarıdır. Tohumları küçük ve oval şekildedir. Ayrıca tohumlar beyaz, siyah ve gri renkli olabilir. Chia tohumu yaygın olarak Güney Amerika’da yetiştirilmektedir.
Bizler chia tohumunu her ne kadar yeni yeni kullanmaya başlasak da aslında çok eskiden beri kullanılmaktadır. Mesela Mayalar ve Aztekler zamanında önemli bir gıda olarak kullanıldığını söyleyebiliriz. Chia tohumunun bir hayli faydasının bulunması bu tohumun süper gıdalar listesine girmesini sağlıyor. Tabiki de chia tohumunun faydaları sahip olduğu besin değerinden gelmektedir. O yüzden chia tohumunun faydaları konusuna değinmeden önce chia tohumu besin değeri açısından nasıl özelliklere sahip bir göz atalım.
Chia Tohumu Besin Değeri
100 gram chia tohumu için besin değerleri şu şekildedir:
- 486 kcal
- 16-20 gram protein
- 30-38 gram yağ (yaklaşık 17 gramı omega 3 yağ asitleri)
- 34-40 gram diyet lifi
Tabi bu değerler ortalama değerlerdir. Bununla birlikte iklim değişiklikleri, toprak koşulları, ekim alanı gibi faktörler bileşenlerin miktarında farklılığa sebep olabilir.
Chia tohumunun besin içeriğine baktığımızda lif açısından zengin, iyi bir omega 3 kaynağı, protein oranı yüksek, antioksidan özelliği bulunan bir gıda olarak karşımıza çıkar. Chia tohumunda niasin, A vitamini, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi vitamin ve mineraller yüksek miktarda bulunurken sodyum, demir, çinko ve C vitamini düşük miktarda yer alır. Ayrıca chia tohumu gluten içermez. Bu nedenle çölyak hastaları, gluten intoleransı gibi rahatsızlıkları bulunan ve gluten tüketimini tercih etmeyen bireyler için alternatif bir gıdadır. Hatta bu bireyler için oldukça iyi bir bitkisel protein kaynağıdır. Farklı bitkisel protein kaynakları için şuradaki yazımıza göz atabilirsiniz.
Chia Tohumunun Faydaları
Chia tohumunun faydaları genel olarak sahip olduğu protein, lif, sağlıklı yağlar ve antioksidanlardan kaynaklıdır diyebiliriz. Genel olarak özetleyecek olursak;
- Jel oluşturan yapısı sayesinde tokluk hissi sağlar. Bu nedenle chia tohumunun zayıflama amaçlı kullanıldığını görebilirsiniz. Bunun yanı sıra tokluk hissi sağlaması obezitenin önlenmesinde etkili olabilmektedir.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Omega 3 yağ asitleri nedeniyle chia tohumu tüketimi kalp ve damar rahatsızlığı riskini azaltır.
- Diyabet ve insülin direnci üzerinde olumlu sağlık etkilerine sahiptir.
- İçerdiği antioksidanlar sayesinde oksidatif strese karşı hücreyi korur. Bu durum da kanser gibi oksidatif stresten kaynaklı hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
- Son olarak chia tohumunun faydaları arasında kolesterolü düşürmede etkili diyebiliriz.
Chia Tohumu Nasıl Kullanılır?
Chia tohumu kullanım alanları çeşitli olan bir gıdadır. Çiğ olarak tüketmek mümkündür. Bununla birlikte yaygın kullanım şekli ise yoğurt, süt, bitkisel süt, smoothie gibi yiyeceklerin içerisine ilave etmektir. Toz haline getirilip farklı alanlarda/tariflerde kullanımı mümkündür. Ayrıca chia tohumunu tariflerinizde yumurta ikamesi olarak kullanabilirsiniz. Jel oluşturma etkisini de unutmamak gerekir. Bu özelliği sayesinde puding yapmak için chia tohumunu kullanabilirsiniz.
Chia tohumu konusuna chia tohumu nedir, faydaları nelerdir, kullanım alanları gibi başlıklar altında ayrıntılı olarak değindikten sonra her şeyin azı karar çoğu zarar diyerekten yazımı sonlandırıyorum. Tabii bu durum sadece chia tohumu için değil her gıda dengeli ve yeterli miktarlarda tüketilmelidir.
Kaynaklar:
Ercan A., Doğal Süper Gıdalar, Hayy Grup Yayıncılık, İstanbul, 2018.
Özbek T., Yeşilçubuk N., Süper Besin: Chia Tohumu (Salvia Hispanica L.), Beslenme ve Diyet Dergisi, 2018;46(1):90-96.