Enstrümental gıda analizleri, bir gıda örneği ile bir bileşenin derişimi veya cinsiyle orantılı olarak sinyal üreten cihazlar kullanılarak yapılan analizlerdir. Klasik analiz metotlarına göre daha hızlı olması, otomasyona uygunluğu ve çok düşük konsantrasyonlarda bile iyi sonuç göstermesi gıda analizlerinde tercih edilme sebebi olabilmektedir.
Enstrümental gıda analizlerinin avantajlarının yanı sıra dezavantajları da vardır. Bunlara ilk olarak bu analizlerde kullanılan cihazların pahalı olması örnek verilebilir. Daha sonra laboratuvarlarda özel bir alana sahip olmaları gerektiğini söyleyebiliriz. Bunun yanı sıra çok düşük konsantrasyonlarda iyi bir sonuç elde edilirken yüksek konsantrasyonlardaki maddelerde enstrümental metotlar uygulanamamaktadır. Çok hassas analizler olmasından dolayı çok az maddeyle çalışırlar. Enstrümental gıda analizleri 4 grup altında sınıflandırılmaktadır. Bu metodlardan kısaca bahsedecek olursak,
Spektroskopik Metodlar
Spektroskopi, ışın ve madde arasındaki etkileşmeyi inceleyen bilim dalı olarak tanımlanır. Atomik spektroskopi ve moleküler spektroskopi olmak üzere iki grupta incelenir. Atomik spektroskopi bir enerji düzeyinden diğerine geçişleri incelerken moleküler spektroskopi ise elektronik düzeyler arasındaki geçişlere ilaveten dönme ve titreşim enerji düzeyindeki geçişleri içerir. Bu metotta ölçülen cihaz spektrofotometredir. Bir çözeltinin absorbansını veya geçirgenliğini ölçmek amacıyla kullanılır.
Kromatografik Metodlar
Kromatografi, bir karışımda bulunan maddelerin, biri sabit diğeri hareketli faz olmak üzere birbiriyle karışmayan iki fazın ayrılması ve saflaştırılması işlemidir. Ayrılma mekanizmalarına, uygulama biçimine ve faz tiplerine göre sınıflandırılırlar. Kantitatif analizlerde hassas, seçici ve çok yönlü olması gibi avantajlara sahiptir. Bu sebeple yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Gaz kromatografisi, yüksek basınçlı sıvı kromatografisi (HPLC), kâğıt kromatografisi ve ince tabaka kromatografisi (TLC) olmak üzere uygulama biçimine göre ayrılmış metotları bulunur.
Elektrokimyasal Metodlar
Elektrokimyasal metodlar, elektrik enerjisi üreten veya harcayan redoks reaksiyonlarını inceleyen bir metottur. Voltametri, polarografi amperometri ve potansiyometri gibi ölçüm yöntemleri bulunur.
Termal Analiz Metodlar
Termal analiz yöntemleri, bir gıda örneğinin fiziksel özeliğini, sıcaklığını bir fonksiyonu olarak ölçülmesine yarayan metottur. Aynı zamanda bir tepkimede absorplanan veya açığa çıkan ısının takibini yapar. Termogravimetri ile sıcaklık artışına göre örneğin kütlesindeki değişimi ölçmek için kullanılır.
KAYNAKÇA
https://www.profdrmehmetyaman.com/ders_notlari/ens.pdf
Celal BAYAR Üniversitesi. Enstrümantal Gıda Analizleri Ders Notları.