Et ve et ürünleri beslenmemizde önemli bir yere sahip olan gıda maddeleridir. ‘Etin Beslenmemizdeki Yeri ve Önemi’ adlı yazımda yetişkin bir insanın günde 70 gram protein tüketmesi ve bunun yarısının hayvansal kaynaklı olması gerektiğinden bahsetmiştim. Bu da insanların günde en az 150 – 200 gram et tüketmesi gerektiği sonucu çıkıyor. Ancak günümüz koşullarında et ve et ürünlerinin pahalı olması nedeniyle insanların et tüketimini azalttığı görülmektedir. Özellikle kırmızı et, diğer yiyeceklere göre daha pahalıya satılıyor. Bunun sebebi ise üretim maliyetinin yüksek olması, etin diğer besinlere göre daha doyurucu ve besin değerinin yüksek olmasından dolayı talep artışı olarak nitelendirilebilir. Hal böyle olunca et ürünlerinin maliyetlerinin yüksek olması diğer her gıda ürünlerinde olduğu gibi et ürünlerinde de bazı firmalar daha fazla kar etmek amacıyla taklit ve tağşiş yapmaktadır.
Et ve et ürünleri kolaylıkla taklit ve tağşiş yapılan gıda ürünlerine girer. Yapılan taklit ve tağşişler ise şu şekilde sıralanır.
- Tavuk etinin kırmızı ete oranla daha ucuz olması sebebiyle kırmızı ete tavuk eti karıştırılması,
- Sucuk, köfte ve kıyma gibi ürünlerde kanatlı etine çok sık rastlanılması,
- Isıl işlem görmüş sucuk, köfte ve döner gibi ürünlerde soya tespiti,
- Kırmızı et ve et ürünlerinde tek tırnaklı eti, domuz eti ve at eti gibi farklı hayvan türlerine ait etlerin karıştırılması,
- Türk Gıda Kodeksi Et ve Et Ürünlerinde yer alan tebliğe aykırı olarak kıkırdak, deri ve sakatat ürünlerinin karıştırılması,
- Pastırma gibi pahalı et ürünlerinde kullanılan çemene boya katılarak kırmızı renk vermesini sağlamak,
- Farklı et türlerinden elde edilen pastırmanın sığır pastırması olarak satılması,
- Bozulmuş et ürünlerinin homojenize edilip tekrar satışa sunulması,
- Nitrit ve nitrat tuzlarının kodekste verilen limitin üzerinde kullanımı
gibi birçok hile ve tağşişler et ürünlerinde yapılmaktadır.
Sonuç olarak nüfus artışı ile et miktarı talebinin karşılanmaması ve et ürünlerinin fiyatlarının bu kadar yüksek olması sebebiyle hile ve tağşişler sıklıkla yapılmaktadır. Bütün bunların önüne geçebilmek için kaliteli üretim yapılmalıdır. Bununla beraber yapılan bu hilelerin saptanması için ürünlerin analizleri muhakkak yapılmalıdır. Denetimler arttırılarak bu tür hilelerin tespit edilmesi halinde gerekli cezai işlemler uygulanmalıdır. Bu durum tüketicilerin aldatılmasının yanı sıra gıda güvenliğini de ihlal etmektedir.
KAYNAKÇA
Ataseven Y., Türkmen S., 2020. Türkiye’de Taklit ve Tağşiş Yapılan Gıdalara İlişkin Yasal Düzenlemelerin ve Uygulamaların Değerlendirilmesi. TEAD; 6(1);65-75.
Gürbüz S., Altun S., 2018. Şiş Köfte, Şiş Kebap ve Lahmacunlarda Et Türlerinin Araştırılması. Harran Üniv Vet Fak Derg.
Kayaardı S., 2015. Et Teknolojisi Ders Notu.
MEB, 2013. Gıda Teknolojisi. Et ve Et Ürünleri Analizleri 2.