Bugün pandemi ile hayatımıza giren fonksiyonel gıdalardan bahsetmek istiyorum. Fonksiyonel gıda nedir? Faydaları nelerdir?
Vücudumuzu hastalıklara karşı korumak ve bağışıklık sistemimizi güçlendirmek için beslenmemize dikkat etmeliyiz. İnsanların hangi yiyeceğin nasıl faydaları olduğunu bilmesi de insanların sağlıklarını kontrol altına almaları açısından fayda sağlar. Artık sağlıklı gıdalara olan merak ve ihtiyacın artmasıyla fonksiyonel gıdalara olan ilgide artmıştır. Bununla birlikte de ‘Fonksiyonel gıda nedir?’ sorusu da akıllara takılmıştır. Fonksiyonel gıdalar; temel beslenmenin dışında insan vücudu için faydaları olan, sağlıklı beslenmemize katkıda bulunmanın yanı sıra hastalıklara yakalanma riskini azaltıcı potansiyele sahip gıdalardır.
Fonksiyonel gıdaların özel amaçlara yönelik olarak; vitamin, mineral, yağ asidi, antioksidanlar vs. gibi yönlerden zenginleştirilmesi ve içeriğinin güçlendirilmesi fonksiyonel gıdaların temel yöntemidir. Ve fonksiyonel gıdalar ilaç, hap, kapsül gibi gıda takviyelerinden değildir. Herşeyden önce günlük beslenmemizin bir parçasıdır.
Fonksiyonel gıdalar işlevlerine göre;
- Vitamin ve mineralce zenginleştirilmiş,
- Kolesterol düşürücü,
- Diyet lifi,
- Probiyotik, prebiyotik, sinbiyotikler,
- Antioksidanlar,
- Fitokimyasallar,
- Şifalı bitkiler
olarak gruplandırılabilir.
Fonksiyonel Gıdaların Faydaları;
- Somon balığı ve diğer deniz ürünlerinde bulunan omega-3 yağ asitlerinin kalp-damar hastalıkları üzerine koruyucu etkileri vardır. Benzer şekilde kırmızı meyvelerden özellikle domateste bulunan likopen prostat, akciğer ve mide kanseri riskini azaltır. Mesela düzenli olarak çay tüketilmesi yüksek hipertansiyonu olan kişilerde kan basıncının düşmesini sağlar.
- Bağışıklık sistemimizi güçlendirici etkileri vardır.
- Yeşil sebzeler (örnek olarak brokoli, brüksel lahana vb.) kanser riskini azaltıcı ve önleyici etkisi vardır.
- Soyadan elde edilen fitosteroller, fenolik asit, fitik asit vb. bileşenler (LDL) yüksek kolesterol, seviyesinin azalmasını sağlar.
- Vücut ağırlığını kontrol ederek obeziteyi önler.
Bunların dışında daha birçok yararı olan fonksiyonel gıda ilaca olan bağlılığımızı azaltır ve tedaviler için harcadığımız hem maddi hem manevi kayıpları en aza indirir. Ancak her şeyin fazlası zarar dediğimiz gibi fonksiyonel gıdaları tüketirken de aşırıya kaçmamalıyız. Çünkü yüksek dozda vücudumuza alırsak gıda alerjisi veya gıda intoleransı (gıda bileşiminin sindirilememesi veya emilememesi) gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. Sonuç olarak beslenmemizi dengeli ve yeterli beslenme prensibine göre düzenlersek çeşitli fonksiyonel gıdalardan fayda sağlayabiliriz.
KAYNAKLAR:
KARADUMAN Y., Fonksiyonel Gıdalar, Uluslararası Katılımlı 1.Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, 27-30 Nisan 2011
AKÇAY B., ÖNGÜN YILMAZ H., Bazı Fonksiyonel Besinlerin Sağlık Üzerindeki Koruyucu Etkileri, Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi