Gazoz Üretimi Nasıl Yapılır?

Serinletici etkisi sebebiyle özellikle yaz aylarında daha sık tükettiğimiz gazozlar nasıl üretilir biliyor musunuz? Türk Standartları Enstitüsü’ne göre gazoz (gazlı alkolsüz içecek); ‘İçilebilir özellikteki su ve izin verilen tat verici, asitlendirici, tamponlayıcı, stabilize ve emülsiye edici, renklendirici, oksitlenmeyi önleyici, köpük önleyici, aroma verici ve kimyasal koruyucu katkılarla, tekniğine uygun üretilen ve karbondioksitle yapay olarak gazlandırılmış olan içecek’ olarak tanımlanmaktadır. Bu içecek türleri ‘soft drink’ olarak da adlandırılmaktadır. O zaman gazoz üretimi konusuna geçelim.

Gazoz Üretimi 

Gazoz üretmek için birkaç temel bileşen vardır. Bunlar; su, karbondioksit, şeker, asit düzenleyiciler, esanslar ve koruyucu maddelerdir. Gazoz üretim akış şeması aşağıdaki gibidir:

gazoz üretim akış şeması

Şimdi bu şemayı biraz detaylandıralım. Öncelikle temel olan maddeler, istenilen nitelikte hazırlanır.

1. İlk aşama olan karıştırma aşamasında su ve şeker karıştırılarak şurup konsantresi hazırlanır. Su oranı %87 ile %92 arasında olabilmektedir. Bu şurubun içine esanslar, renk maddeleri, asitler ve kimyasal koruyucular ilave edilerek karıştırılmkatadır. Bu aşamada her üretici firma, kendi formülüne göre istediği ham madde ve yardımcı maddeleri sırasıyla ekleyerek kullanır. Bu işlem ya karıştırma tankında basitçe yapılır ya da karbondioksitli karıştırıcılı sistem kullanılır.
2. Gazlama aşamasına gelindiğinde şuruba istenilen miktarda CO₂ verilerek ürün tamamlanmış olur.
3. Sonra şişelere, 10 mm boşluk kalacak şekilde dolum yapılır. Ayrıca dolumun ardından 1-2 saniyede ürünün kapaklanması gerekir. Genellikle taç kapak veya vidalı kapak tercih edilmektedir.
4. Gazlı içecek üretiminde çoğunlukla tünel tipi pastörizasyon tercih edilmektedir. Ürüne koruyucu madde eklenmemişse pastörizasyon işlemi uygulanır. Tünelde kalış süresi ortalama 20-30 dk ve 75^oC dir.
5. Doldurulan ya da pastörizasyondan çıkan şişeler otomatik makineler tarafından etiketlenerek kasalara alınır.
6. Daha sonra 3-5 gün fabrikada depolanır.

Ayrıca bu içeceklere isteğe bağlı vitamin, mineral gibi besin öğeleri de eklenebilmektedir. Şeker olarak en çok sakkaroz olmakla birlikte, glikoz früktoz ve invert şeker şurupları da kullanılabiliyor. Diyet içeceklerde ise şeker olarak sorbitol, ksilitol ve sakkarin kullanılmaktadır. En çok kullanılan asit düzenleyiciler ise sitrik sit, tartarik asit, laktik asittir. Ayrıca eğer gazoz meyveli ise meyve suyu miktarı ağırlıkça en az %6 olmalıdır. İşte tükettiğimiz bu gazlı içecekler sofralarımıza böyle gelir. Son olarak servis sıcaklığı ise +3^oC ile +5^oC arası olmalıdır.

Kaynaklar

T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Çevre Sağlığı İçecekler, Ankara, 2011.

Engin Y., Alkollü ve Alkolsüz İçecekler Teknolojisi, 2017.

T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No:3352 Açıköğretim Fakültesi Yayını No:2207 İçecek Bilgisi, 2019.

Vandana C., Soft Carbonated Beverages, 2018.