Etik; toplumsal, kültürel ve teknolojik gibi birçok konu üzerinde insanlardaki tutum, davranış, eylem ve kararlarında belirleyici olan ilke ve değerleri oluşturmaktadır. Bugün bahsedeceğim gıda etiği ise gıdaya uygulanan etik sorunlar üzerine bir sorgulama veya düşünme biçimi olarak tanımlanır. Bu kavramlar belki biraz karışık gelebilir. O yüzden birkaç örnek ile gıda etiği konusundan bahsetmek istiyorum sizlere.
Hepimizin de bildiği gibi dünya nüfusu gün geçtikçe artmaktadır. Artan nüfusla beraber insanların ihtiyaçları da artıyor. Fakat insan ihtiyaçlarının karşılanabileceği doğal kaynaklar ve tarım alanları artamayacağından bu gibi yerlerden daha fazla verim elde etme ihtiyacı doğuyor. Buna bağlı olarak da doğal kaynakların ve tarım alanlarının bilinçsizce kullanımından dolayı çeşitli sorunlarla karşılaşabiliyoruz. Bu sorunlardan en önemlisi de gıda güvenliği. İnsanoğlunun yaşamı boyunca yeterli, güvenli ve kaliteli bir gıdaya erişim hakkı asla elinden alınmamalı. Yaşanılan sorunlar da kaliteli ve güvenli gıdaya ulaşımı zorlaştırıyor. İnsanların gıda tüketiminde olası sağlık tehlikeleriyle karşılaşması ve o gıdadan ulaşabileceği faydanın azalması gibi sorunlar gıda etiği ilgilidir. İnsanlara ne kadar güvenilir, yeterli ve kaliteli bir gıdayı ulaştırırsak gıda etiğini o kadar sağlamış oluruz. Kısaca gıda etiği gıda bilimi, teknolojisi ve uygulamalarında doğru değerleri araştırarak bulmaktır. Ve bu değerleri sistemleştirip insanların hizmetine sunmaktır.
Gıda etiğini örneklendirecek olursak;
Bazı insanlar bildiğiniz üzere vegan ya da vejetaryendir. Bu insanlar eğer vegan veya vejetaryen olmayı hayvansal gıdaları sevmediği için karar verdiyse bu etik değildir. Fakat bu ürünleri yemenin hayvanlara zarar verdiğini düşündüğü için yememeyi tercih ediyorsa etik olarak sayılmaktadır. Mesela kimyasal pestisitler ve suni gübreler çok yaygın kullanılmaktadır. Bu ürünler tarım alanlarına, hayvanlara ve çiçeklere zarar vermektedir. Bundan dolayı bazı insanlar organik beslenmeye karar vermiştir. Bu da doğayı ve çevreyi koruma düşüncesi sebebiyle etik olarak kabul edilebilir.
Etiğin esas amaçlarını düşündüğümüzde insan sağlığını korumak, hayvan refahını sağlamak, ticareti iyileştirmek, tüketici güvenini sağlamak, kaliteyi oluşturmak, sürdürülebilirliği teşvik etmek ve çalışma koşullarını iyileştirmek gibi pek çok madde sayabiliriz. Artan nüfusla beraber karşılanması gereken ihtiyaçları düşündüğümüzde de gıdalara yapılan taklit ve tağşişler, GDO’lu ürünler, tarım ilaçları ve pestisitler gibi birçok sorunla karşı karşıyayız. Bu durumda da gıda güvenliğini sağlamak için gıda etiği büyük bir önem taşımaktadır.
Kaynakça
https://www.foodethicscouncil.org/learn/food-ethics/what-is-food-ethics/
Evren M., Ataman R.P., 2020. Gıda Güvenliği ve Etik. Türkiye Biyoetik Dergisi, Vol. 7, No. 4, 169-177.
Vural H., 2015. Tarım ve Gıda Güvenliğinde Etik İlkelerin Önemi. U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 2, 193-202.