Gün geçtikçe gelişen ülke mutfaklarında yeni ve farklı gıda ürünleri yerini alıyor. Yeniliklere açık olan bu sektörde yeni ve farklı ürünler tüketicilerin de ilgisini çekmekte. İşte biz farklı ve yeni ürünlerin arayışı içerisinde olan anlayışa neofili diyoruz. Fakat bazı insanlar alışmış olduğu yeme alışkanlıklarından vazgeçememe ve yeni ürünleri denemekten korkma anlayışına da sahipler. Bu duruma ise neofobi deniliyor. Bugün bahsedeceğim konu yeni ve farklı gıda ürünlerini denemekten korkmak anlayışına sahip olan gıda neofobisi.
İnsanlar, gıdaları seçerken o ürünün kokusuna, dokusuna, görüntüsüne ve tadına bakarak karar veriyor. Bunun yanında biyolojik, psikolojik, demografik ve kültürel değerlerde gıda seçimini etkileyen faktörlerden. Araştırmacılar, yeni gıdaları reddetme eğiliminde olan kişilerin bu tutumu sergileme sebebini üç nedende açıklıyor. Bu üç nedene bakacak olursak;
- Yemeklerin görüntüsünü, kokusunu ve dokusu gibi özelliklerini beğenmeme,
- Gıdanın alınması durumunda uzun sürede zararlı mı yoksa yararlı mı olacak düşüncesi,
- Gıdanın menşei ve doğası hakkında olumlu-olumsuz bilgiler
olarak sayılmaktadır.
Gıda neofobisi esasında bir kişilik özelliğidir. Bu durum özellikle küçük çocukların daha önce tatmadığı gıdaları reddetme talebinde bulunmalarıyla başlar. Sıklıkla 2-6 yaş aralığında görülen bu özellik yaş arttıkça minimum düzeye iner. Tabii bunun minimum düzeye inebilmesi için çevresel ve aileye bağlı etmenler çok önemlidir. Örneğin araştırmacılar tarafından bir ailenin çocuğuna zorla yemek yedirmeye çalışması neofobi düzeyini arttırdığı belirtilmiştir. Ayrıca çocuklarda yaşanan gıda neofobisini önlemek için bebeklik döneminde tamamlayıcı beslenmeye zamanında geçmek çok önemlidir. Bunun yanı sıra çocuğa yemek yedirirken zorlamamak, uygun ortam ve koşullarda yemek yedirmek ve çocuklara yemek yedirmek için eğlenceli ve stratejik yöntemler kullanmak doğru olacaktır. Aksi halde gıda neofobisi sorunu ileriki yaşlara kadar devam edebilir. Bu gibi durumlarda da beslenme alışkanlıklarına olumsuz etki sağlayıp yeterli ve dengeli beslenmeyi önleyebilme olasılığı çok yüksek.
Gıda neofobisinin çocuklarda sebze ve meyveler üzerinde daha çok görüldüğü de düşünüldüğünde çocukların son derece sağlıksız beslenmesiyle karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu gibi durumlarda da yeterli besin ögelerini alamayan çocukların ileride kronik rahatsızlıklarla karşılaşması da çok olası. Ebeveynlerin ilk olarak bu konu hakkında doğru bilgiler edinmesi ve çocuk beslenmesi ile ilgili temel bilgileri doğru kaynaklardan alması gerekmektedir. Sonra bu işi uygulayarak çocuklarda yaşanabilecek gıda neofobisi riskini en aza indirgemek son derece mümkündür.
Kaynakça
Poyraz S.S., Çiftçi S., 2020. Bebeklikten çocukluğa besin neofobisi. 3(3): 136-147.
Dağ, T. & Tabak, G. (2021). Kişilik Tiplerinin Gıda Neofobisi ve Gıda Neofilisi Üzerine Etkisi: Nevşehir’de Bir Araştırma Örneği. Review of Tourism Administration Journal, 2 (1), 35-54.
Ceylan, V. & Akar Şahingöz, S. (2019). Yetişkin Bireylerde Gıda Neofobi Düzeyinin Belirlenmesi.Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (2), 772-784.