Çok eski zamanlarda ilaç yerine bitkisel tedaviler uygulanırdı. Şu ana baktığımızda ise tedavi amaçlı içmiş olduğumuz ilaçların içerisinde de bitkiler yer alır. Aslında direkt ilaca başvurmak yerine bitkisel gıdalarla tedavi olabilmek çok olası. Tabi bunu da doktor kontrolünde yapmak önemli. O zaman bu yazımda sizlere eski zamanlardan günümüze kadar olan ki süreçte tedavi amaçlı kullanılan gilaburu bitkisinden bahsedeceğim. İlk olarak gilaburu nedir ordan başlayalım.
Gilaburu Nedir?
Viburnum opulus L. olarak da adlandırılan gilaburu, kırmızı renkli ve nohut büyüklüğünde meyveleri olan çok yıllık bir bitkidir. Ayrıca yetiştiği yöreye göre geleboru, girebolu ve dağdağan gibi isimlerle de nitelendirilir. Fakat ülkemizde yaygın olarak gilaburu adı ile bilinmektedir. Dünya’da Avrupa, Güney Doğu Asya ve Kuzey Afrika bölgelerinde ülkemizde ise başta Kayseri ve çevresi olmak üzere pek çok yerde yetiştirilmektedir. Bol miktarda su ve organik maddelerce zengin toprakta yetiştirilmesi kaliteli meyve üretimi açısından son derece önemlidir. Tadı acımsıdır. Suyu sıkılarak tüketimi meyve olarak tüketilmesine göre daha yaygındır. Şimdi de özelliklerinin ne olduğuna bakalım.
Gilaburu Meyvesinin Özellikleri
Yapılan birtakım araştırmalara göre gilaburu meyvesinin içeriğinde tartarik asit, malik asit ve fumarik asit gibi organik asitler vardır. Ayrıca fenolik bileşikler bakımından da zengindir. Çekirdek kısmında ise prolin, alanin, serin, lösin ve lisin gibi aminoasitler içerir. Yağ asidi ve serbest yağ içeriği bakımından da zengindir. Bunun yanı sıra gilaburu meyvesi antikansorojen, antimikrobiyal ve antioksidan özelliklere sahip bir bitkidir.
Gilaburu Nasıl Tüketilir?
Gilaburu meyve olarak tüketiminin yanı sıra turşusu ve reçeli yapılarak da tüketilmektedir. Fakat en yaygın tüketim şekli içecek halindedir. Olgunluk durumuna göre ekim ve kasım aylarında toplanan meyveler su ile yıkanarak temizlenmektedir. Daha sonra meyveleri yaprak ve diğer kısımlarından ayırma işlemi gerçekleştirilmektedir. Yapraklarından ayrılan meyveler plastik kaplarda üzerine su ilave edilerek hava almayacak şekilde kapatılmaktadır. Bu şekilde serin ve karanlık bir bölgede 3 ay olgunlaşması bekletilmektedir. Olgunlaşan meyveler ezilerek sulandırılmaktadır. Az miktarda şeker ilavesi ile tüketime hazır hale getirilmektedir.
Gilaburunun Sağlığa Olan Faydaları
- Böbrek taşlarını düşürmede etkilidir.
- Karaciğer, mide, prostat ve idrar kesesi rahatsızlıklarında tedavi amaçlı kullanılmaktadır.
- Yüksek tansiyon hastalarında damar sistemini rahatlatır.
- Sinir hastalıklarına iyi gelir.
- Kas spazmlarını iyileştirmede oldukça etkilidir.
- Yaraları ve diş iltihaplanmasını geçirir.
- Adet sancılarına iyi gelmektedir.
Sonuç olarak gilaburu meyvesinin birçok olumlu özellikleri ve sağlığa olan faydaları ortadadır. Fakat meyvenin tüketilmesinde dikkat edilmesi gereken husus olgunlaşmamış gilaburu tüketiminin zehirlenmelere yol açmasıdır. Bu sebeple gilaburu meyvesini tüketirken olgunlaşmış olmasına dikkat etmemiz gerekir.
Kaynakça
Güleşçi N., 2019. Viburnum Opulus L. (Adoxaceae) Meyvesinin Antimikrobiyal, Antioksidan ve Kimyasal İçeriği Yönünden Metabolizmaya Etkilerinin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Derleme. IGUSABDER, 9: 920-928.
Yıldız R., Ekici H., 2019. Gilaburu (Viburnum opulus L.)’nun Farmakolojik Açıdan Değerlendirilmesi. Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği Bülteni. 10 (1): 16-23; 10(1).