Glutensiz Un Çeşitleri Nelerdir?

Uzun zamandır yazmak istediğim bir konudan bahsedeceğim bugün. Konumuz: glutensiz unlar. Sağlıklı beslenmeye yönelimin artmasıyla birlikte market raflarında, sanal pazaryerlerinde hatta sosyal medyada glutensiz un çeşitleri artış gösterdi. Bende bu yazımda glutensiz unlar hangileri, glutensiz un seçerken neye dikkat etmeli gibi konulara değineceğim. İlk olarak glutensiz un nedir ona bakalım.

Glutensiz Un Nedir?

Gluten bazı tahılların içerisinde bulunan bir proteindir. Gluten içeren tahıllardan en çok bilineni buğdaydır. Bunun haricinde arpa, çavdar gibi tahıllar da gluten içerir. Glutensiz un kavramı ise bu proteini yani gluten içermeyen un çeşitlerini ifade eder.

Bazı kişiler tamamen kendi tercihleri doğrultusunda gluten tüketiminden uzak duruyorken bazı kişiler de sağlık problemleri (çölyak, gluten intoleransı gibi) nedeniyle gluten tüketmiyor. Bu durumdaki kişiler gluten içeren gıdaları tüketmekten kaçınmalıdır. Alternatif seçenekler üzerinde yoğunlaşmalıdır. Bu noktada en çok glutensiz un çeşitleri neler, en iyi glutensiz un hangisi gibi sorular merak konusu oluyor. Çünkü un mutfağımızda birçok alanda kullandığımız bir gıdadır. O zaman glutensiz un çeşitleri neler tek tek bakalım.

Glutensiz Un Çeşitleri

Sizler için birçok glutensiz un çeşidinden bahsedeceğim. En iyi glutensiz un hangisi siz karar verin. Haydi başlayalım.

glutensiz un çeşitleri, badem unu

Badem Unu

Badem unu için glutensiz unlar arasında en yaygın kullanılanlardan biri diyebiliriz. Magnezyum, bakır, manganez, kalsiyum gibi mineraller yönünden zengin bir un çeşididir. Ayrıca badem yüksek lif oranına sahiptir. Bunların yanı sıra badem unu E vitamini ve tekli doymamış yağ kaynağıdır. Birçok tarifte buğday ununa alternatif olarak kullanabilirsiniz. Buğday unundan daha kalorili olduğunu da unutmayınız.

Karabuğday Unu

Birçok kişinin buğday türü olduğunu düşündüğü karabuğdayın aslında buğday alakası yoktur. Karabuğday konusunu şuradaki yazımda detaylıca anlatmıştım. İsterseniz renkli yere tıklayarak detaylıca bilgi edinebilirsiniz. Gelelim karabuğday ununa. Karabuğday gluten içermez. Bu yüzden glutensiz beslenenler için karabuğday unu harika bir alternatiftir. Çünkü gluten içermemesinin yanı sıra besleyicilik yönünden de zengin bir besin içeriğine sahiptir. Çeşitli antioksidanlar içerir. Manganez, magnezyum, B vitaminleri, folat gibi vitamin ve mineraller yönünden iyi bir kaynaktır.

Amarant Unu

Amarant, yalancı tahıl grubunun bir üyesidir. Yalancı tahıllar yani pseduo tahıllar, tahıllar ile benzer özellikler taşıyan ancak tahıl sınıfında olmayan tohumlardır.  Amarant fındıksı bir tada sahiptir. Ayrıca diğer bileşenlerin tadını almaya eğilimi vardır. Amarant unu lif, protein ve mikro besinler içerir.

Teff Unu

Glutensiz un çeşitleri arasında sayabileceğimiz unlardan biri de teff unu. Teff tohumu oldukça küçüktür. Öyle ki buğday tanesinin 100 de 1’i kadardır. Teff tohumu hakkında daha ayrıntılı bilgiler için buradaki yazımızı okumanızı öneririm. Teff unu yüksek oranda protein ve lif içerir. Yüksek lifli yapısı sayesinde kan şekerinizi dengeleme konusunda size yardımcı olabilir.

Nohut Unu

Baklagiller arasında yer alan nohut bitkisel proteinler içerir. Nohuttan elde edilen nohut unu da doğal olarak çeşitli bitkisel proteinlere sahiptir. Magnezyum, potasyum ve folat gibi mineraller açısından iyi bir kaynak sayılabilir. Birçok tarifte buğday unu yerine kullanabilirsiniz.

Hindistan Cevizi Unu

Gelelim son zamanlarda sıkça duymaya başladığımız hindistan cevizi ununa. Hindistan cevizi unu, doymuş yağlardan laurik asit içerir. Bu da vücudunuz için enerji sağlayabileceği anlamına gelir. Ayrıca lifli yapısı sayesinde kötü olarak bilinen LDL kolesterolü düşürmeye, kan şekerini dengelemeye yardımcı olabilir.

Yulaf Unu

Glutensiz un çeşitleri arasında en popüler olan kuşkusuz yulaf unudur. Hem birçok yerde bulabilirsiniz hem de birçok tarifte rahatlıkla kullanabilirsiniz. Yulaf unu glutensiz unlar arasında sayılmaktadır fakat alırken mutlaka ‘gluten içermez’ ibaresine dikkat edin. Çünkü yulaf, buğday gibi gluten içeren tahıllar ile toplama, işleme sırasında gluten ile çapraz kontaminasyona maruz kalmış olabilir. Yulaf unu lifli bir yapıya sahiptir. Özellikle de beta glukan adı verilen bir lif türü içerir. Bu sayede kötü kolesterolünü düşürmede yardımcı olabilir.

Glutensiz Un Seçerken Nelere Dikkat Etmeli?

Gördüğünüz gibi glutensiz un çeşitleri oldukça fazla. Daha burada bahsetmediğim mısır unu, pirinç unu gibi alternatifler de var. Peki, en iyi glutensiz un hangisi? Ya da glutensiz unlar arasında nasıl seçim yapacağız? İlk olarak almak istediğiniz glutensiz un çeşidinin ambalajında veya etiket bilgilerinde ‘gluten içermez’ ibaresini aramanız gerekir. Çünkü bu tür ürünler gluten içeren ürünler ile aynı üretim hattında üretilmiş olabilir. Bu durum çapraz kontaminasyona neden olabilir. Yani glutensiz diye almış olduğunuz ürün gluten içerebilir. Özellikle de sağlık problemlerinden dolayı gluten tüketemeyen bireyler bu noktaya dikkat etmelidir. Bir de glutensiz un karışımları tarzında ürünler var. Bu tür ürünler de katkı maddeleri ilave edilebiliyor. Aşırı nişasta içeriği olabiliyor. Bu tür ürünler yerine yukarıda saydığım gibi doğası gereği gluten içermeyen unları seçebilirsiniz. Tabii yine de etiket bilgilerini kontrol etmeden tercih de bulunmayınız.

Yazımın içerisinde glutensiz un nedir, glutensiz un çeşitleri neler gibi konulardan bahsettim. Eğer konu hakkkında merak ettikleriniz, şu noktaya da değinir misiniz dediğiniz yerler olursa yorum olarak yazabilirsiniz. Sağlıcakla kalın.

Kaynaklar:

draxe.com

healthline.com

Türker D.A. ve ark., Glütensiz Unların Tekno-Fonksiyonel Özellikleri ile Toz Akış Davranışlarının Belirlenmesi, Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 2022, 26(4): 528-537.