Günün en önemli öğünlerden birisi olan kahvaltı, sağlıklı beslenmemiz için vazgeçilmezdir. Güne daha enerjik ve daha verimli başlamak için atlamamamız gereken bir öğündür. Çünkü akşam yemeği ile sabah kahvaltısı arasında uzun bir süre vardır. Bu süre içerisinde ihtiyacımız olan besin öğelerini ve enerji gereksinimini vücudumuz tüketir. Bu nedenle gün içerisinde çeşitli problemler yaşayabiliriz. Bu yazımda ise dengeli beslenmemiz için gerekli olan kahvaltının önemi ve sağlımıza olan etkilerinden bahsedeceğim.
Günlük almamız gereken enerji, yaş grubuna göre değişebilmektedir. Bu enerjinin 1/4’ünü veya 1/5’ini sağlıklı bir şekilde yapılan kahvaltı karşılar. Sağlıklı bir kahvaltı için süt ve süt ürünleri, tahıl, et-yumurta-kurubaklagil ve meyve-sebze gruplarının her birinden tüketerek beslenmemizde çeşitlilik sağlamalıyız. Bu çeşitlerden alabileceğimiz besin öğeleri, vitamin ve minerallere baktığımızda ;
- Süt ve süt ürünleri grubu; protein, kalsiyum, riboflavin ve fosfor vb.
- Tahıl grubu; B grubu vitaminleri ve posa
- Sebze ve meyve grubu; C vitamini
- Et – Yumurta grubu; protein, A ve B grubu vitaminleri
olarak sayabiliriz. Bunlarla birlikte kahvaltıda zeytin, pekmez, bal ve reçel gibi gıdaların da tüketilmesi gerekir. Şimdide sabah kahvaltısının çocuklar, ergenler, yetişkinler ve yaşlılar üzerindeki sağlıkla olan ilişkilerine bakalım.
Farklı Yaş Gruplarında Kahvaltının Önemi
Çocuklar ve Ergenler;
Çocukların glikoza olan ihtiyacı beyinlerinin daha çok çalışmasından dolayı yetişkinlere göre daha fazladır. Bu sebeple uzun süren açlık sonrası kahvaltı tüketimi çocukların gelişimi açısından önemli sayılır. Sağlıklı bir kahvaltı çocukların derslerinde daha başarılı olmasını sağlar. Ayrıca hafızayı geliştirir. Duygusal açıdan hayata pozitif bakmalarını sağlar ve dikkatlerini geliştirebilir.
Birtakım araştırmalar sonucu okul çağındaki çocukların çoğunun kahvaltı öğününü dışarıdan hazır gıdalarla geçiştirdiği tespit edilmiştir. Bu durum da çocukların motivasyonunu düşürür. Buna engel olmabilmek ailelere düşer. Kahvaltının önemi hakkında ailelere düzenli olarak eğitimlerin verilmesi gerekir. Düzenli ve sağlıklı bir şekilde kahvaltı yapmayan çocukların diğer öğünlerde yüksek enerjili ve yağlı besinler tercih etmesi obeziteye yol açabilmektedir. Bununla birlikte kolesterol, kalp damar hastalıkları ve hipertansiyon gibi çeşitli hastalıkların görülme riski vardır.
Yetişkin ve Yaşlılar;
Yetişkin ve yaşlı bireylerin bilişsel işlevleri yaş arttıkça azalmaktadır. Bu durum düzenli ve sağlıklı bir şekilde kahvaltı tüketimi ile arttırılabildiği söylenir. Dengeli ve düzenli kahvaltıyla özellikle 60 yaş ve üzeri bireylerin B12 vitamini, folik asit ve kemikler için gerekli olan kalsiyum ihtiyaçlarını karşılar. Düzenli kahvaltı edilmediği takdirde hipertansiyon, bel çevresinde artış ve diyabet riski oluşur.
Sonuç olarak, zaman yetersizliği, iştahsızlık ve geç uyanma gibi sebeplerle kahvaltı öğününün atlandığı yapılan araştırmalar sonucunda tespit edilmiştir. Düzenli ve sağlıklı bir kahvaltının hem sağlığımız hem de günlük ruh halimize büyük bir olumlu etkisi vardır. Bu sebeple her gün kahvaltıya zaman ayırmayı ihmal etmemeliyiz.
Kaynakça
2015, Ankara, Türkiye’ye Özgün Besin ve Beslenme Rehberi. Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü. S: 40-43.
Özkaya İ., Çinibulak S., 2021. Düzenli Sabah Kahvaltısı Yapmanın Öğrenci Motivasyonuna Etkisinin Belirlenmesi. S: 301-313.