Hemen hemen herkesin severek tükettiği bir içecek olan kahve, kökboyasıgiller familyasının coffea cinsi bir ağaçtan elde edilmektedir. Bu ağaçlardan hasat edilen meyvelerin yetiştirildikleri yere ve işlenmesine göre birçok kahve türü vardır. Bu kahve çeşitleri içerisinden instant kahve üretimi konusundan bahsedeceğim bu yazımda.
İnstant kahve, çözünür kahve veya hazır kahve hepsi aynı anlamdadır. Türk Gıda Kodeksi Kahve ve Kahve Ekstraktları Tebliği’ne göre kurutulmuş haldeki (toz, granül) çözünür kahvenin kuru maddede ağırlıkça en az %95 olması gerekir.
İnstant Kahve Üretimi
Üretim aşamaları klasik kahve üretiminden biraz farklıdır. Benzer şekilde kahve çekirdeklerini kavurma ve öğütme işlemi gerçekleşir. Sonraki işlemlerde aradaki fark ortaya çıkar. Çözünür kahve üretim aşamalarına bakalım şimdi.
Kavrulup öğütülen kahve çekirdekleri ilk olarak kaynar su ve yüksek basınçta ekstrakte edilir. Ekstrakte işlemi birbirine seri bağlı 6 veya 8 adet süzgeçli ekstraksiyon kazanında gerçekleşir. Ekstraksiyon bataryaları zıt akım ilkesi ile çalışır. Bu işlem sırasında ekstratlar bir kazandan diğer kazana pompalanmaktadır. Bu sırada acı bileşenlerin fazla ekstrakte edilmemesine ve ısı tahribatının gerçekleşmemesine dikkat edilmesi gerekir. Daha sonra elde edilen ekstrakt hızla soğutulur. Ardından evaporasyon işlemi ile konsantre edilir. Konsantre edilen ekstraktlarda aroma ve tat maddelerinin kaybolmaması için hızlı bir şekilde püskürtmeli kurutucularda kurutulur. Kurutulmasının ardından küçük parçalar haline getirilip ambalajlamaya gönderilir.
İnstant kahvenin yanı sıra marketlerdeki raflarda gold adı ile satılan hazır kahvelerde görmekteyiz. Gold instant kahveler, püskürtmeli kurutma sistemleri yerine dondurarak kurutma yöntemiyle elde edilmektedir. Bu yöntemin düşük ısıda gerçekleşmesinden dolayı fazla ısıyla oluşan acı tat ve koyu renk gold kahve üretiminde gözlemlenmez.
Sonuç olarak baktığımızda çözünür kahve hem kolay hazırlanması hem de raf ömrünün uzun olması sebebiyle tüketiciler tarafından tercih edilmektedir. Bu kahvelerin işlenmesi sırasında oluşan bileşik ve aroma kayıplarını gidermek için birtakım katkı maddeleri ilave edilerek üretilir ve tüketiciye sunulur. Her ne kadar hazır kahveleri çok severek tüketsek de fazla miktarda tüketiminin sağlığımıza zararlı olabileceğini de unutmamak gerekir. Bu sebeple aşırıya kaçmadan ölçülü bir şekilde tüketmek son derece önemlidir.
Kaynaklar:
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/03/20160303-2-1.pdf
Ülger N., Türk Kahvesi ve Bazı Hazır Kahve Karışımlarının Total Fenol İçeriği ve Antioksidan Aktivitelerinin Karşılaştırılması, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2015.
.