Selenyum Minerali Nedir? Hangi Gıdalarda Bulunur?

Esansiyel bir mineral çeşidi olan selenyum, insan hayatında oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle selenyum minerali eksikliği ve fazlalığı önemli sağlık problemlerine yol açar. Tiroit hormonu metabolizması ve immün sistemin düzenlenmesi gibi birçok önemli mekanizmada rol alır. Bunun yanı sıra birçok enzimin yapısına kofaktör olarak da katılabilir. Ayrıca bağışıklık sistemine destek sağlar. Karaciğer rahatsızlıklarına iyi gelir. Antioksidan özellik göstermeleri sayesinde hücre hasarını önlemede yardımcıdır.

Selenyum Nelerde Var?

Selenyum, doğal kaynaklarda selenosistein ve selenometiyonin olmak üzere iki organik formda bulunmaktadır. Hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunan selenyum çeşidi selenosistein, bitkisel kaynaklı besinlerde ise selenometiyonindir. Sodyum selenit ise inorganik formda bulunan ve gıda takviyelerinde kullanılan selenyum çeşididir. Selenyum içeren gıdalar;

• Tavuk göğüs eti
• Ciğer
• Yumurta
• Sarımsak
• Tahıl
• Hindi eti
• Ay çekirdeği
• Balık

şeklindedir. Ayrıca selenyum minerali ısı ve pH oranından etkilenmektedir. Yani gıdalar pişirildiği zaman selenyum miktarı azalır. Ancak yiyecekler düşük pH ile pişirilirse selenyum miktarındaki azalmalar önlenebilir.

Selenyum Minerali Eksikliği ve Fazlalığı

Selenyumun 400 -700 μg arasında alınması toksik etkilerin ortaya çıkmasına sebep olur. Bu durum da birçok önemli sağlık sorununa yol açabilir. Selenyumun günlük alım miktarı 70 μg üzerinde olmamalıdır. Fazla tüketilmesi sonucunda yorgunluk, bulantı, kusma, diyare gibi belirtiler ortaya çıkar. Ayrıca selenyum fazla miktarda alınırsa prooksidan özellik göstererek serbest radikal üretimine sebep olur. Serbest radikaller, DNA hasarı oluşmasına sebep olan moleküllerdir. Kronik olarak yüksek dozda selenyum alımında (selenozis) ise karaciğer hasarı, saç dökülmesi, tırnak kırılması, kızarıklık ve nörolojik bozukluklar ortaya çıkabilir.

Selenyum eksikliğinde ise kas zayıflıkları, çocuklarda gelişim yavaşlığı, sinir sistemi bozukluğu gibi problemler ortaya çıkar.

Sonuç olarak bütün vitamin ve mineraller gibi selenyum da dengeli bir şekilde tüketilmelidir. Herhangi bir sağlık durumunda ilk başvuracağınız kişi konusunda uzman bir doktor olmalıdır.

KAYNAKLAR

1. Sur Ün., Erkekoğlu P., Koçer B., Selenyum, Selenoproteinler ve Hashimoto Tiroiditi, Fabad J. Pharm. Sci., 45, 1, 45-64, 2020 .
2. https://acikders.ankara.edu.tr
3. Kangalgil M., Yardımcı H., Selenyumun İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri ve Diyabetes Mellitusla İlişkisi, Bozok Tıp Derg 2017;7(4):66-71.