Severek tüketilen bir içecek olan çayın birçok çeşidi vardır. Ülkemizde en çok tüketilen çeşidi siyah çaydır. Yeşil çay, siyah çaya oranla daha az tüketilir. Ve son zamanlarda beyaz çay kavramı hayatımıza girmeye başladı. Yeni çay çeşitleri ülkemizde tanınmaya başlandıkça aralarındaki farkı da sorgular olduk. Aslında hepsi aynı bitkiden elde edilir: Camellia sinensis L.
Peki, bu üç çay türü arasındaki fark nedir? Aynı bitkiden elde edilmelerine rağmen üretim aşamaları farklıdır. Üretim aşamalarındaki farklılık besin değerlerinde de farklılıklara yol açmaktadır. Yeşil çay ve beyaz çay okside olmamış olan çay çeşitleridir. Siyah çay ise okside olarak üretilir. Oksidasyon olarak bahsedilen işlem fermantasyondur.
Siyah çay üretiminde, taze çay yaprakları soldurma, kıvırma, oksidasyon ve kurutma ile elde edilir. Yeşil çay üretiminde ise ısıl işlem, kıvırma, kurutma işlemleri uygulanmaktadır. Beyaz çay da ise sadece soldurma ve kurutma işlemleri uygulanır. Ayrıca beyaz çay üretiminde yapraklar açmadan önce tomurcuk iken toplanır. Bu şekilde proseslere baktığımızda en az işlem göre çay çeşidi beyaz çaydır. İçerisindeki antioksidanlar daha çok korunur. Diğer bileşenler daha az zarar görür. Yeşil çay yüksek miktarda kateşin ve diğer polifenolik bileşenleri içermesi ile bilinirken beyaz çay da daha fazla kateşin bulunmaktadır. Siyah çay üretim sürecinde daha fazla işleme tabi tutulur. Bu da içerisindeki antioksidan miktarını azaltır.
Çay türleri arasındaki farklar kısaca bu şekildedir. Günlük hayatımızda önemli bir yere sahip olan çayın hangi çeşidini tüketmek istediğimiz ise bize kalmıştır. Beyaz çay maliyet olarak diğerlerine göre biraz yukarıda kalabilir. Yeşil çay ve siyah çay daha çok tercih edilmektedir.
Kaynak1: Bilişli A., Özel Gıdalar, Sidas Medya, 2018.
Kaynak2: Salman S., Özdemir F., Beyaz Çay: Üretimi, Bileşimi ve Sağlık Üzerine Etkileri, Akademik Gıda, 2018, 16(2):218-223.