Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu besinlerin çoğunu içeren yumurta; dengeli ve yeterli beslenmenin vazgeçilmezi olan düşük kalorili gıdalardan biridir. Bu yazımda sizler için yumurtanın faydaları, yumurtanın besin değerleri ve bileşimi gibi konulara değineceğim.
Bu gıdayı incelediğimiz zaman yumurtanın yapısında dıştan içe doğru yumurta kabuğu, yumurta alt zarları ile hava boşluğu, yumurta akı, vitellin zarı ve yumurta sarısı bulunduğunu görürüz. Yumurta yaklaşık olarak %10 yumurta kabuğu, %30 yumurta sarısı ve %60 yumurta akından oluşur. Yumurtanın kabuk kısmı mineral madde içeriği açısından önem taşırken, yumurta sarısı yağ bakımından önemlidir. Yumurta akı ise protein kaynağı olarak kullanılabilir.
Yumurta, fonksiyonel özelliğe sahip olan bir gıdadır. Bu gıdanın içeriğinde bulunan bileşikler sağlığımız açısından oldukça önem taşır. Bu bileşiklere ve yumurtanın faydalarına bir göz atalım.
Yumurtanın Faydaları Nelerdir?
- Göz sağlığının korunmasında etkili olup görme bozuklukları ile katarakt gibi olası göz hastalıklarının olma olasılığını azaltır.
- Osteoporozun önlenmesinde etkilidir.
- Bileşiminde çok az miktarda karbonhidrat bulunmaktadır. Bu sayede şeker hastaları yumurtayı diyetlerinde kullanabilirler.
- Antibakteriyel, antiviral, antikanser ile hastalıklara karşı koruyucu etki gösterir.
- Yumurta akında lizozim enzimi bulunur. Bu enzim sayesinde antibiyotik etki göstererek mikroorganizmaların tahrip olmasını sağlar.
- Sindirim sistemi sağlığı için önem taşır.
- Zengin fosfolipid içeriğine sahiptir.
- Yanık ve yaralanmaların tedavisinde kullanılabilir.
- Yumurtanın bileşiminde vitaminler bolca bulunmaktadır. Vitamin içeriği yumurta akında ve sarısında farklılık gösterir. Yumurta akında niasin vitamini bulunur. Yumurta sarısı ise A, D, E, tiyamin, riboflavin, biyotin, kolin ve pantotenik asit içerir.
- Mineral bakımından zengindir. Mineral madde içeriği yumurta akında ve sarısında farklıdır. Yumurta akında sodyum, potasyum, klor, kükürt ve magnezyum bulunur. Yumurta sarısında ise demir, bakır, kalsiyum, fosfor ve çinko mineralleri bulunur.
- Yapısında lösin, izolösin, metiyonin ve lisin gibi esansiyel aminoasitler bolca bulunur.
- Yumurta sarısı biyoyararlı bir bileşik olan kolin bakımından oldukça zengindir. Kolin ile birlikte Alzheimer hastalığının önlenmesinde rol alır.
Direkt olarak tüketilebilen yumurtanın gıda sanayisinde farklı amaçlarla da kullanımı mümkündür. Aroma verici, nem tutucu, renklendirici ve kabartıcı gibi işlevler ile ürünlerin işlenmeleri esnasında katkı maddesi olarak kullanılabilir
KAYNAKLAR
- Çelebi Ş, Karaca H. Yumurtanın Besin Değeri, Kolesterol İçeriği ve Yumurtayı n-3 Yağ Asitleri Bakımından Zenginleştirmeye Yönelik Çalışmalar. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 2006; 37 (2): 257-265.
- http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Yumurta.pdf
- Kayıkçıoğlu M, Soydan İ. Yumurta Tüketimi ve Kardiyovasküler Sağlık. Türk Kardiyol Dern Arş 2009;37(5):353-357.
- Yüccer M, Temizkan R, Caner C. Fonksiyonel Gıda Olarak Yumurta: Bileşenleri ve Fonksiyonel Özellikleri. Akademik Gıda 2012; 10(4): 70-76.
- T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Yumurta Ve Yumurta Ürünleri, 2011